Broos
Oudere mensen worden vaak bestempeld als een kwetsbare groep in de samenleving. Naast deze kwetsbaarheid bezit deze groep mensen veel kennis en levenservaring. In dit project wil ik beide kanten verbeelden: Op een krachtige manier kwetsbaar zijn. Samen met twee andere kunstenaars, Henrieke Wielink en Florien Vernooy, heb ik werk gemaakt voor galerie ‘Het Langhuis’ in Zwolle, met het thema Broos.
Broos is wat je kunt zijn. Mensen zijn broos, het gebouw is broos en een proces kan broos zijn. Met elkaar, de ruimtes en het thema ‘Broos’ is een zoektocht gestart naar vorm en inhoud. Met thema’s als vergankelijkheid, kwetsbaarheid en broosheid heeft ons werk raakvlakken met elkaar en met de fysieke ruimtes in Galerie het Langhuis.
Twee weken lang was ik ‘artist in residence’ in het Galerie het Langhuis en deed ik onderzoek naar het thema ‘Broos’. Een onderzoek naar kwetsbaarheid maar ook de kracht van ouderdom. Kort voor ons verblijf in Het Langhuis deed ik een bijzondere vondst, namelijk de 17 dagboeken van mijn oma die ze vanaf 1956 tot aan haar dood in 2008 had geschreven.
Ik nam de dagboeken van mijn oma door en werd geraakt door de verhalen die zij beschreef. Kleine elementen nam ik apart en plaatste ze in een andere context. De elementen werden vergroot, verkleind, vervreemd, verbeeld. Net zo lang tot ze het verhaal vertelden waar ik naar op zoek was. Na verschillende interviews met een mensen van hogere leeftijd werden ook de angsten die ze uitspraken voelbaar. ‘Wie zorgt er straks voor mij’? kwam hard bij mij binnen. Ze spraken eenzaamheid uit, en vertelden over de slijtage die met de jaren kwam. De sterke band die een echtpaar met elkaar had was ontroerend, prachtig, waardevol. Maar deze band bracht ook angst met zich mee, angst om elkaar kwijt te raken.
Na onderzoek en analyse heb ik drie boeken gemaakt met daarin verschillende thema’s. Het verlies van een partner, de eenzaamheid en heimwee in het verpleeghuis en de slijtage tijdens het ouder worden. In de expositieruimte heb ik elementen uit de boeken verbeeld, waardoor het verhaal nog levendiger wordt ervaren.
Het resultaat was een beeldtaal die in je hart raakt. Een expositie waarin iedere kunstenaar op een eigen manier het verhaal vertelde dat zij wilde vertellen. Verschillende werkwijzen en onderdelen zijn in deze expositie op een waardevolle manier samengekomen.
Lieve Henk
Net na het overlijden van haar partner schrijft Hennie verhalen aan de man die ze zo mist.
Fragment: Het was een mooie warme dag, de was is klaar, maar die is niet zo groot meer.
Gelijk het gras is ons kortstondig leven
Na een tweede beroerte komt Hennie in een verpleegtehuis. In dit boek beschrijft ze haar eenzaamheid en het gemis naar thuis.
Fragment: In gedachten zit ik thuis aan de tafel te breien, bloemen water geven en verder van alles wat. Mijn twee poezen aaien, ze spinnen zo hard. En nou zoveel pijn. De hortensia’s voor het huis zullen wel mooi bloeien. Die had ik nog geplant voor de beroerte.
Vandaag.
In dit boek staat maar 1 woord, ‘Vandaag’, 52 keer geschreven tussen 1956 – 2008 waarin het handschrift de tijd bij zich draagt.
Broos
Op een krachtige manier kwetsbaar zijn
Periode | 2014
Onderzoeksmethoden | Artist in residence, diepte interviews, context mapping, ontwerpend onderzoek, artistiek onderzoek, vrij werk, boekontwerp
Opdrachtgevers | Galerie ‘Het Langhuis’ in Zwolle
Projectteam | Henrieke Wielink, Florien Vernooy en Willemieke van den Brink-Gouwentak