Design Thinking voor complexe vraagstukken
Ontwerpend onderzoek

ontwerpend onderzoek

Worstelt jouw organisatie al langer met een complex vraagstuk? En hebben hier al verschillende mensen naar gekeken, maar blijft het probleem terugkomen?
Einstein zei het al: “We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.” De oplossing van een probleem ligt in een ander proces dan het ontstaan van het probleem. Met design thinking oftewel ontwerpend onderzoek, wordt er een nieuwe context gecreëerd om het probleem te onderzoeken en worden samen met alle betrokkenen nieuwe oplossingsrichtingen gecreëerd. Hierbij pas ik onder andere de methode van framing en reframing toe.

In complexe vraagstukken, zoals ‘eenzaamheid’ of ‘het klimaat’ of ‘het ontwikkelen van nieuwe zorgconcepten’ zijn vaak verschillende stakeholders betrokken. Bijvoorbeeld de woningbouw, een ontwikkelaar, zorgaanbieders, welzijnsinstellingen en natuurlijk de eindgebruikers. Doordat ieder zijn eigen belang heeft, vanuit zijn eigen perspectief kijkt en zijn eigen taal spreekt wordt de verbinding tussen verschillende domeinen vaak gemist en blijft elke groep op zijn eigen ‘eiland’ innoveren. Juist bij deze complexe vraagstukken is er behoefte aan verbinding en samenwerken. Maar hoe komt een goede samenwerking tussen verschillende stakeholders én eindgebruikers tot stand?

Met ontwerpend onderzoek breek ik complexe vraagstukken open. Ik ga dwars door hiërarchie en sectoren heen, en onderzoek het vraagstuk vanuit het perspectief van een buitenstaander. Ik breng een inclusieve vorm van interactie op gang, waarbij de verschillende partijen op één level met elkaar communiceren, zodat er gelijkwaardige interactie ontstaat en iedereen een stem krijgt. Zo ontwikkel ik overkoepelende oplossingen, breng belangen bij elkaar en werk samen met alle betrokkenen.

Voorbeeld project | Neem het vraagstuk ‘respijtzorg’, waarbij gemeenten een adempauze willen bieden aan overbelaste mantelzorgers. De gemeente wil samenwerken met aanbieders in zorg en welzijn, maar ook met mantelzorgers zelf.
Hiervoor ontwikkelden we een instrument waarbij ieder in dezelfde context en op gelijk niveau met elkaar in contact kwamen: De mantelzorg vijver. Met dit instrument werden dromen, ambities en zorgen zichtbaar gemaakt, om vervolgens aan elkaar te worden verknoopt.

De reactie van onze opdrachtgever: “Dit instrumentarium dat jullie ontwikkeld hebben dat is geweldig. Het is een krachtige wijze voor het meten van de belasting van de mantelzorgers. Dat is van alle tijden, omdat het de problematiek heel erg beeldend maakt. En de cliënt kan zelf aangeven waar hij zich bevindt in het vraagstuk.” 

Voor wie | Mijn opdrachtgevers en samenwerkingspartners komen uit het (semi) publieke domein. Ik werk vaak samen met gemeenten, zorginstellingen, onderzoekers, zorg en welzijn, kennisinstellingen, woningbouwcorporaties en andere onverwachte partners, die samen positieve impact willen realiseren.

Aanpak | Ik start met door grondig onderzoek naar het vraagstuk, problematiek en context. Ik spreek met verschillende betrokkenen; ook een aantal die niet op het lijstje van de opdrachtgever staan. Ik keer het vraagstuk binnenstebuiten en plaats het in verschillende contexten. Hiermee haal ik het vraagstuk uit zijn herkenbare starre omgeving en maak ruimte voor nieuwe perspectieven. In dit proces maak ik de verschillende belangen en perspectieven visueel en voelbaar. Zodat je je kunt verhouden tot de perspectieven van een ander. Voorbeeld: Het wordt hierdoor voelbaar en tastbaar wat bijvoorbeeld de directeur van de woningbouw drijft, en wat een bewoner van een seniorencomplex nodig heeft om zich fijn en veilig te voelen. Én, hoe deze perspectieven in relatie tot elkaar staan.

Vanuit creatieve methoden ontwikkel ik een instrument (bijvoorbeeld Verlanglijnen, Mantelzorg Vijver of ‘We gaan op reis’) waarbij de betrokkenen met elkaar in contact komen en interactie ontstaat, waarbij iedereen op een gelijk niveau communiceert en zijn stem hoorbaar is. Dit instrument kunnen we bijvoorbeeld inzetten tijdens een co-creatie sessie.
We verkennen gezamenlijk waar belangen bij elkaar komen, en welke toekomstperspectieven we hiermee kunnen bereiken. Hieruit kan bijvoorbeeld een roadmap komen, met verschillende acties. (Wat kunnen we samen doen en hoe gaan we dat doen?) Of een visueel document waarin alle dromen, ambities, zorgen en belangen visueel zijn gemaakt, bijvoorbeeld een stakeholder map.

Werkwijze | Elk project is maatwerk, de beschreven processen komen bijna altijd aan bod, maar soms in verschillende volgordes, of bepaalde stappen worden vaker herhaald. Ik gebruik een eigen onderzoeksmethode, gebaseerd op frame innovation van Kees Dorst, geïnspireerd op design thinking, en door middel van veelgebruikte methodes uit social design en service design.

Resultaten | De (eind)resultaten van ontwerpend onderzoek op strategisch niveau zijn divers. Het kan bijvoorbeeld een interventie zijn waarbij verschillende stakeholders en eindgebruikers met elkaar in gesprek gaan. Of een oplossingsrichting die in co-creatie met verschillende betrokkenen wordt uitgetest en ontwikkeld.

Werkwijze | Elk project is maatwerk, de beschreven processen komen bijna altijd aan bod, maar soms in verschillende volgordes, of bepaalde stappen worden vaker herhaald. Ik gebruik een eigen onderzoeksmethode, gebaseerd op frame innovation van Kees Dorst, geïnspireerd op design thinking, en door middel van veelgebruikte methodes uit social design en service design

Fase 1 – Voorbereiding en onderzoek
Kennismaking opdrachtgever, stakeholders en vraagstuk
Vraagstuk onderzoeken en in kaart brengen kansen en pijnpunten

Fase 2 – Veldonderzoek en visualisatie
Diepte interviews met stakeholders en betrokkenen

Fase 3 – Reframen, creatieve analyse en nieuwe perspectieven
Reframen
Creatieve analyse
Stakeholder mapping
Ontwerp voor interactie instrument

Fase 4 – Co-creatie sessie met betrokkenen
Gezamenlijk context verkennen, belangen visualiseren, belangen in relatie tot elkaar stellen, verkennen van toekomsten; waar willen we gezamelijk aan werken?

Fase 5 – Afronding
Terugkoppeling vondsten op een bij het vraagstuk passende manier (Een presentatie, folder, infographic, roadmap of iets heel anders)

Resultaten | De (eind)resultaten van ontwerpend onderzoek op strategisch niveau zijn divers. Het kan bijvoorbeeld een interventie zijn waarbij verschillende stakeholders en eindgebruikers met elkaar in gesprek gaan. Of een oplossingsrichting die in co-creatie met verschillende betrokkenen wordt uitgetest en ontwikkeld. Globale resultaten:

  • Een duidelijk beeld van het vraagstuk met de verschillende pijnpunten en belangen en een aanzet voor een stakeholder map
  • Visualisatie van de context van het vraagstuk waarin verschillende stakeholders en uitdagingen zichtbaar worden.
  • Een beeldende beschrijving van het vraagstuk of het proces waarbij zowel stakeholders als gebruikers zien waar ze staan in het vraagstuk, wat hun rol is en waaruit het vraagstuk bestaat.
  • Nieuwe oplossingsrichtingen en perspectieven om naar het vraagstuk te kijken.
  • Instrument voor interactie tussen alle betrokkenen
  • Co-creatie sessie + vervolg acties
  • Een terugkoppeling van het proces, passend bij het vraagstuk, in de vorm van een visueel rapport of een gesprek

Fasering

Werkwijze

Resultaten per fase

Fase 1

Voorbereiding en onderzoek

  • Kennismaking opdrachtgever, stakeholders en vraagstuk
  • Vraagstuk onderzoeken en in kaart brengen kansen en pijnpunten
  • Een duidelijk beeld van het vraagstuk met de verschillende pijnpunten en belangen en een aanzet voor een stakeholder map

Fase 2

Veldonderzoek en visualisatie

  • Diepte interviews met stakeholders en betrokkenen
  • Visualisatie van de context van het vraagstuk waarin verschillende stakeholders en uitdagingen zichtbaar worden.
  • Een beeldende beschrijving van het vraagstuk of het proces waarbij zowel stakeholders als gebruikers zien waar ze staan in het vraagstuk, wat hun rol is en waaruit het vraagstuk bestaat.

Fase 3

Reframen, creatieve analyse en nieuwe perspectieven

  • Reframen
  • Creatieve analyse
  • Stakeholder mapping
  • Ontwerp voor interactie instrument
  • Nieuwe oplossingsrichtingen en perspectieven om naar het vraagstuk te kijken.
  • Instrument voor interactie tussen alle betrokkenen

Fase 4

Co-creatie sessie met betrokkenen

  • Gezamenlijk context verkennen, belangen visualiseren, belangen in relatie tot elkaar stellen, verkennen van toekomsten; waar willen we gezamelijk aan werken?
  • Co-creatie sessie + vervolg acties

Fase 5

Afronding

  • Terugkoppeling vondsten op een bij het vraagstuk passende manier (Een presentatie, folder, infographic, roadmap of iets heel anders)
  • Een terugkoppeling van het proces, passend bij het vraagstuk, in de vorm van een visueel rapport of een gesprek.

Prijsindicatie | Afhankelijk van de grootte van het project en de hoeveelheid stakeholders is een indicatie van de prijs tussen de €7.000* en €10.000*. *exclusief 21% BTW, reis en materiaalkosten.

Credits; de voorbeelden van projecten die worden genoemd, zijn altijd in samenwerking met andere disciplines, ondernemers en bedrijven tot stand gekomen.

Wil je aan de slag met jouw complexe vraagstuk waar geen oplossing voor lijkt te zijn? Wil jij samen met alle stakeholders en betrokkenen werken aan optimale samenwerking, innovatie en werkzame vernieuwing? Wil je nieuwe perspectieven en oplossingsrichtingen voor het complexe vraagstuk?

Neem contact op voor meer informatie of een vrijblijvende kennismaking.

Design Thinking voor complexe vraagstukken | Ontwerpend onderzoek Design Thinking voor complexe vraagstukken | Ontwerpend onderzoek