Expeditie 55+
Een seniorencomplex is een vorm van samenleven, een plek waar een verscheidenheid aan individuele behoeften samenkomen. Met de volgende vraag startte onze expeditie bij seniorencomplex Den Hoogenban: “Welke kansen voor sociale en fysieke interventies kunnen we ontwikkelen om bewoners van Den Hoogenban op een (voor hen passende manier) uit te nodigen tot interactie en de faciliteiten te bieden die hier aan bijdragen en hun leefwereld vergroten?”
Tijdens het proces kwamen we erachter dat het niet zozeer draait om het vergroten van de leefwereld, maar vooral het mogelijk te maken dat men zich kan blijven ‘bewegen’ in die wereld. Deze vorm van autonomie hebben we verweven door het hele proces. We hebben ons in de uitwerking laten inspireren door het thema: autonomie versterken. Waarin we op prettige manieren interactie faciliteren, op een zo inclusief mogelijke wijze; ieder in zijn of haar eigen waarde.
We hebben een breed proces doorlopen met veldonderzoek, framing en reframing, co-creatie met de doelgroep en ontwikkelen van prototypen en toekomstscenario’s. Alle voorstellen zijn geïnspireerd op de input van de bewoners van het seniorencomplex en hun leefomgeving.
Wat leeft er onder bewoners van het seniorencomplex? Welke behoeften hebben ze? Wat zijn hun belangrijkste waarden? Met op maat gemaakt creatief onderzoeks gereedschap hebben we diepte interviews afgenomen bij bewoners en andere betrokkenen (buren, familieleden en medewerkers).
De rode draad hierin; Hoe kunnen we fysieke plekken zo inrichten; dat ze een bijdrage kunnen leveren aan een fijne woonsfeer en uitnodigen om met elkaar de interactie aan te gaan. 
“Ik ben blij met de zorg die ik hier krijg. Maar sommige dingen wil ik het liefst zo lang mogelijk zelf doen. Laat mij maar klooien met een botercupje, zolang ik dat nog kan, doe ik dat liever zelf.” – Bewoner
Na het veldonderzoek, analyse en reframing, volgde de co-creatie sessie, waar we met bewoners aan de slag gingen met vier verschillende werkvormen.
We hebben drie onderdelen verder uitgewerkt, hierin hebben we sociale aspecten verweven met de ruimtelijke uitwerkingen;
Ruimtelijke uitwerking van de ontvangstruimte
De ontvangstruimte hebben we fysiek uitgewerkt in de vorm van de kubussen. Deze hebben de volgende functies: Een leesblok, informatieblok, welkomstblok, zitblok en koffieblok. Deze zijn mobiel, modulair en naar eigen wens en smaak op te stellen.
Overzichtstekening van het ontmoetingsplein
Potentieel toekomstscenario met verschillende ideeën, wensen en behoeften. Met hierop een aantal benoemde wensen zoals een podium, een aanschuiftafel rondom de boom, een ronde tafel, een activiteitenbord, groene planten en een ontvangstruimte.
Sociale interventies
De voormalige receptie van Den Hoogenban zorgde voor een bekend gezicht die bezoekers welkom heette en diende als vast aanspreekpunt voor bewoners en andere betrokkenen diende. Dit werd gemist, daarom ontwierpen wij een experiment. Iedereen kan namelijk een gastheer of gastvrouw zijn. Het enige dat je hoeft te doen is de gele button te bevestigen en je kunt aan de slag.
Resultaten | Naast de fysieke en sociale uitwerkingen hebben we ons project afgerond met programmatische en ruimtelijke voorstellen voor een leeftijdsbestendig seniorencomplex in Rotterdam, een plek die bijdraagt aan veilig gezond en vitaal oud worden. Onze conclusie: Het draait niet zozeer om het vergroten van de leefwereld. Belangrijker is om het mogelijk te maken dat men zich kan blijven ‘bewegen’ in die wereld.
We deden aanbevelingen voor beheer en organisatie van Den Hoogenban en advies over creatieve en architectonische interventies om, met de locatie als middel, de kwaliteit van het leven van de bewoners en betrokkenen te verbeteren. Lees hier ons onderzoeksverslag.
Whats next? | Ons onderzoeksproject is afgerond, maar de Expeditie naar een inclusieve, prettige en sociale woonomgeving is nog maar net begonnen. We willen graag onze resultaten verder brengen en samen met verschillende partners zoeken naar een mogelijk vervolg.
Ben je geïnspireerd door onze aanpak? Wil je verkennen of en wat we mogelijk samen kunnen doen? Neem vooral contact op, vinden we leuk!
“Ik vind dat jullie echt hebben geluisterd naar onze wensen voor het ontmoetingsplein. Ik mis nog wel de mooie ideeën voor de ontmoetingsplekjes op de andere etages, komt dat nog wel terug?” - zoon van een bewoner
“Het is mooi om te zien dat je met simpele dingen zoveel impact kan hebben. Ook is het mooi om te zien waar bewoners op reageren. Niet iedereen kon tijdens de bijeenkomst aanwezig zijn, dus het experiment zal de komende dagen nog wel verder gaan groeien”. - locatiemanager van Den Hoogenban
“De saamhorigheid tijdens deze sessie viel me op. En dat er veel mensen zijn die het café en het plein willen inzetten voor meer gezelligheid voor de bewoners. Hopelijk lukt het om te realiseren.”
““Ik zou wel vaker zo’n sessie willen. Het is fijn om op deze manier terugkoppeling van jullie te krijgen.” - bewoner
Expeditie 55+
Hoe kunnen we sociale en fysieke interventies ontwikkelen om bewoners van seniorencomplex Den Hoogenban (op een voor hen passende manier) uit te nodigen tot interactie en de faciliteiten te bieden die hier aan bijdragen en zo hun leefwereld vergroten?
Periode | maart 2022 - oktober 2022
Onderzoeksmethoden | Contextmapping, artistiek onderzoek, veldonderzoek, diepte interviews, framing, reframing, creatief gereedschap, placemaking, onaf, co-creatie
Opdrachtgevers | Gemeente Rotterdam
Samenwerkingspartners | woningbouwcorporatie Habion, zorginstelling Laurens en woonzorglocatie Den Hoogenban.
Projectteam | Birgit Jürgenhake (architect en onderzoeker, Over Ruimte), Jip van de Beek (social designer, Jipvandebeek) en Willemieke van den Brink-Gouwentak (social designer en projectleiding, echter ontwerp).
In samenwerking met ruimtelijk ontwerper Rashid Rasidi (StudioHA).
